در باره کنفرانس بين المللى سازمان آزادى زن
تاکیدی دوباره بر لزوم شکل دادن به یک قطب سوم در مقابل تروریسم اسلامی و دولتی
گفتگو با آذر ماجدى
يک دنياى بهتر: چهارمین کنفرانس بين المللى سازمان آزادى زن در گوتنبرگ سوئد برگزار شد. تم کنفرانس چه بود و بر چه اساسى تعيين شده بود؟ آيا کنفرانس به اهدافش رسيد؟
آذر ماجدی: تم کنفرانس خیزش توده ای در خاورمیانه و شمال آفریقا، عروج اسلام سیاسی؟ و موقعیت زنان بود. این تم اکنون یکی از مبرمترین و مهمترین مسائل پیشاروی جنبش بین المللی آزادی زن است. بیش از یکسال از خیزش توده ای در این منطقه می گذرد. مردم کل منطقه به میدان آمده اند و برای آزادی، برابری و رفاه مبارزه میکنند. وجود یک استبداد خشن، فقر و فلاکت، بیحقوقی و سرکوب مردم که در شرایط بحران جهانی سرمایه داری ابعادی وسیعتر بخود گرفته است خشم مردم را لبریز کرده است. مردم با یک نه بزرگ به کلیت این نظام های سرکوب و استثمار به خیابان ها آمده اند .
اما مساله اینجاست که علیرغم موفقیت مردم در سرنگونی چهار دیکتاتور، شرایط بطور اساسی تغییری نکرده است. در تونس و مصر همان رژیم ها با یک سر دیگر به حیات خود ادامه می دهند و در لیبی با حمایت و دخالت ناتو یک رژیم مشابه را سر کار آورده اند. در یمن نیز که معاون بجای رئیس نشسته است. ارتجاع داخلی با کمک تروریسم دولتی به سرکردگی آمریکا می کوشد با همین تغییرات ظاهری و ناچیز مردم را به خانه ها بازگرداند. مردم اما اگر نه با همان جوش و خروش اولیه، به مبارزات خود ادامه می دهند، بویژه در مصر. بعلاوه، جریانات اسلامی که همواره در حکومت نقش داشته اند، اکنون نقش وسیعتری پیدا کرده اند. تروریسم دولتی با اسلامیست ها به یک سازش رسیده است. اکنون تلاش میشود که اسلامیست ها را بعنوان اسلامیست های معتدل، طبق الگوی ترکیه به مردم منطقه قالب کنند .
زنان در تمام این تحرکات نقش مهمی ایفاء کرده اند و خواهان رفع بیحقوقی خویش هستند. اما حال و آینده در این جوامع بسیار نگران کننده و اسفناک است. در حال حاضر اسلامیست ها در مصر و لیبی محدودیت های بسیار بیشتری را به زنان فی الحال بیحقوق تحمیل کرده اند و این محدودیت ها در حال گسترش است. جنبش آزادی زن از این شرایط بسیار نگران است. مورد ایران بیاد همه هست. چگونه یک انقلاب برای آزادی، رفاه و عدالت و علیه تبعیض را به یک «انقلاب اسلامی» بدل کردند و کوشیدند که زنان را به گوشه خانه ها بفرستند. از این رو است که تلاشهای مختلفی برای مقاله با تبعیضات کنونی در حال انجام است.
با توجه به این شرایط، کاملا طبیعی بود که سازمان آزادی زن که یک تمرکز اصلی آن علیه اسلام سیاسی و کسب آزادی و برابری برای زنان در ایران و منطقه است، به این مساله بپردازد. انتخاب این تم بنظر کاملا بدیهی می رسید و با استقبال زیاد فعالین جنبش آزادی زن در سطح جهانی روبرو شد. بویژه ابتکار فمینستی اروپا که ما با آنها چند سالی است فعالیت های مشترک انجام میدهیم، از این تم استقبال کرد. تعدادی از سخنرانان کنفرانس، منجمله خود من، با این سازمان همکاری نزدیک داریم. رئیس این سازمان، لیلین هالس فرنچ که بعلت شرکت در یک ورک شاپ در قاهره برای فعالین حقوق زن نتوانست در کنفرانس ما شرکت کند، از طرف این کارگاه برای ما پیام فرستاد. (ترجمه فارسی این پیام در نشریه برای یک دنیای بهتر هفته پیش منتشر شد)
کنفرانس بنظر من بسیار موفقیت آمیز بود. آیا کنفرانس به اهدافش رسید؟ این یک سوال بسیار بازی است. بنظر من به اهدافی که در خود کنفرانس پی می گرفت، بله. اما موفقیت اهداف آنرا فعالیت های آتی ما و تماس و ارتباط نزدیکتر با سخنرانان تعیین می کند.
يک دنياى بهتر: برنامه کنفرانس چه بود؟ سخنرانان چه کسانى بودند؟
آذر ماجدى: خوش آمدگویی و سخنرانی افتتاحیه، سخنرانی ها، خواندن پیام های رسیده که بخصوص پیام نوال السعداوی که داستان کوتاهی بود از زندگی یک زن جوان زحمتکش که نوال با او در میدان التحریر آشنا شده بود، بسیار توجه شرکت کنندگان را برانگیخت. یک تئاتر و اسلاید شو از خیزش توده ای اخیر در منطقه و از ایران در سال ۲۰۰۹ و نقش زنان در آنها با استقبال بسیار روبرو شد. در پایان پرسش و پاسخ انجام گرفت. در پایان من سخنان کوتاهی بعنوان قطعنامه کنفرانس اعلام کردم و تائید شرکت کنندگان را در حمایت از مبارزات آزادیخواهانه مردم منطقه، جنبش آزادی زن و همچنین مقابله با تهدید نظامی علیه ایران و مقابله با رژیم اسلامی را خواهان شدم. سپس با ارائه یک شاخ گل سرخ به سخنرانان و کسانی که با فعالیت بیدریغ خود برگزاری این کنفرانس را امکانپذیر کردند، کنفرانس پایان یافت.
سخنرانان زیر به کنفرانس دعوت شده بودند: هما ارجمند، سواد بابا آیسا از الجزایر که اکنون ساکن فرانسه است، نسرین رمضانعلی، نینا سانکاری از لهستان، پروین کابلی، کریم عامر و علیا مگدا المهدی از مصر، شهلا نوری، ماریا هاگبری از سوئد، لیلین هالس فرنج از فرانسه، ربکا هیبرنت از سوئد و خود من بودند. مریم کوشا نیز مدراتور کنفرانس بود .
يک دنياى بهتر: سخنرانان در باره تم کنفرانس بر چه نکات اساسى تاکيد کردند؟
آذر ماجدى: نکات متعددی مطرح شد. سخنرانی سواد بابا آیسا و خود من بر مساله آلترناتیو سازی برای منطقه توسط دولتهای غربی و بسته بندی اسلامیست ها در زرورق «اسلام معتدل» متمرکز شده بود، که هر یک به وجوهی از این مساله پرداختیم. وضعیت عراق، قتل ناموسی، نسبیت فرهنگی در جامعه سوئد، تاریخچه اخوان المسلمین، لزوم اتحاد سازمان های حقوق زن برخی نکات دیگری بود که به آنها اشاره شد. علیا درباره وضعیت اسفناک و تحت ستم زنان و دختران جوان در مصر صحبت کرد. کریم عامر که بعلت مشکل ویزا نتوانسته بود به کنفرانس بیاید، سخنرانی خود را برای ما ارسال کرده بود و در آن حقایق تلخی را در مورد وضعیت زنان در شرایط حاضر در جامعه مصر طرح کرده بود .
يک دنياى بهتر: ارزيابى شما از کنفرانس چيست؟ بعد از کنفرانس چه مسائل محورى اى را در دستور داريد؟
آذر ماجدى: بنظر من کنفرانس بسیار موفق و پر محتوا بود. نزدیکی فکری سخنرانان با یکدیگر یک نکته جالب توجه دیگر بود. با وجود اینکه کلیه سخنرانان از قدرتگیری بیشتر اسلامیست ها هراسان و نگران بودند، هیچیک از رژیم سابق دفاع نمی کرد. شاید طرح این نکته در اینجا عجیب بنظر رسد. اما باید توجه داشت که در جنبش حقوق زن یک گرایش راست موجود است که در بحبوحه خیزش مردم، باسم دفاع از حقوق زن، به دفاع از رژیم های حاکم بلند شده بود؛ فعالینی که عملا در تقابل با تروریسم اسلامی در کمپ تروریسم دولتی قرار می گیرند. سال پیش من در یک کنفرانس اینترنتی به زبان انگلیسی شرکت داشتم که عموم سخنرانان از این کمپ بودند. بنظر من موضع سخنرانان کنفرانس سازمان آزادی زن مقابله با هر دو قطب تروریسم بود. نقد و افشای هر دو قطب را در دستور خویش گذاشته اند .
سازمان آزادی زن در سالهای اخیر، از زمان تاسیس، کوشیده است که این دو قطب را افشاء کند و برای بسیج یک قطب سوم فعالیت نماید. جای خوشحالی است که فعالینی که در کنفرانس سازمان آزادی زن شرکت داشتند، علیرغم تجربه ها و سوابق متفاوت، در این امر با یکدیگر توافق داشتند. اغراق نیست اگر بگوییم که ما در این جهت نقش مهمی ایفاء کرده ایم .
يک دنياى بهتر: يکى از مهمانان امسال عليا مگدا المهدى بود. عليا چه گفت و چه پيامى از نسل جديد در خاورميانه و مشخصا مصر داشت؟
آذر ماجدى: علیا یک دختر جوان خجول است. برای خود من جای تعجب بسیار داشت که چنین دختر خجولی دست به چنین اقدام شجاعانه ای زده است. تنها توضیحی که می توانستم برای این کنتراست بیابم، وجود ستمکشی بسیار خفقان آور و عمیق زن در مصر و همچنین شرایط هیجان انگیز اعتراض توده ای است. در چنین شرایطی انسان شجاعت و اعتماد به نفس بسیاری کسب می کند؛ روانشناسی توده ای و اجتماعی تاثیرات مهمی بر روانشناسی فردی می گذارد؛ عصیان و شورش بهترین توصیف برای حرکت علیا است .
علیا با صدایی یواش و لرزان صحبت می کرد. او به وجود یک تبعیض وسیع و عمیق نسبت به زنان در مصر سخن می گفت. این واقعیت که چگونه از روز نخست زندگی دختران را از پسران متمایز می کنند و پسران را در همه عرصه ها بر دختران ارجحیت می دهند. برای ما اینها مسائلی عجیب نبود. اما می توان گفت که وجود یک جنبش وسیع و توده ای آزادی زن در ایران بسیاری از این پندارها و پراتیک های مردسالارانه را به مصاف طلبیده است. در مصر چنین جنبش توده ای وجود ندارد. اما بنظر می رسد که در حال شکل گیری است .
يک دنياى بهتر: پيام سازمان آزادى زن به جنبش آزادى زن در ايران و منطقه در اوضاع متحول کنونى چيست؟ براى تشکل و بميدان آمدن جنبش زنان چه بايد کرد؟ در سطح بين المللى چه اهدافى را دنبال ميکنيد؟
آذر ماجدى: امر ایجاد تشکلات توده ای در این شرایط در منطقه یک امر حیاتی و عاجل است. در شرایط حاضر این مهمترین و ساده ترین سلاح مقابله با ارتجاع حاکم و بهترین راه مقابله با سرکوب خشن است. جنبش حقوق زن نیز باید به ایجاد چنین تشکلاتی دست زند. باید کوشید که خواستهای زنان را به خواستهای فراگیر بدل کرد. باید یک جنبش اجتماعی وسیع آزادی زن را سازمان داد. این کاملا عملی است.
سازمان آزادی زن می کوشد تا با فعالین جنبش حقوق زن در منطقه تماس نزدیک تری برقرار کند. خواهد کوشید که طی این تماس ها تجارب جنبش آزادی زن در ایران را به آنها منتقل کند. فی الحال سازمان آزادی زن برای بخشی از جنبش حقوق زن در مصر، تونس، اردن، لبنان، فلسطین و سوریه جریانی شناخته شده است. ما با فعالینی در این کشورها در تماس هستیم. سازمان آزادی زن در دسامبر ۲۰۱۰ در یک کنفرانس برای حقوق زن و سکولاریسم در قاهره شرکت کرد. علیا و کریم طی همان کنفرانس با سازمان آزادی زن و ادبیات آن آشنا شدند. خود من علاوه بر دعوت به این کنفرانس، در اکتبر ۲۰۱۰، به کنفرانسی در بیروت دعوت شده بودم که متاسفانه بعلت مشکلات در هیچیک نتوانستم شرکت کنم. راه دراز و پر نشیب و فرازی در پیش داریم. اما آماده ایم که با قاطعیت در این راه قدم بگذاریم . *
